#recenzjePi "KRAWIEC, ŻANDARM I SPADOCHRONIARZ trzy opowieści o czeskich kolaborantach" Miloš Doležal

RECENZJA PRZEDPREMIEROWA

PREMIERA 15 marca 2021

To nie były potwory - słowo POTWÓR, tutaj nie pasuje - ze słowa POTWÓR, byliby dumni - to było ludzkie gówno i nie zamierzam przepraszać za TO słowo - to, które tutaj świetnie pasuje. Miałam taki wstręt do tych ... kolaborantów, do tej okładki, że gdy odkładałam książkę na półkę, odkładałam ją wierzchem ku dołowi. Czytałam różne książki w życiu, ale największy strach budzi się we mnie nie przy horrorach, ale przy prawdziwych historiach o ludziach bez honoru, o ludziach, którzy posyłali na śmierć sąsiadów, przyjaciół - bez mrugnięcia okiem, bez skruchy, za flaszkę wódki, za śmieszną, karykaturalną wygodę.

Miloš Doležal wykonał wyjątkową pracę, napisał niezwykłą książkę. "Krawiec, żandarm i spadochroniarz", to historia trzech zbrodniarzy, a autor podał nam ją w newsowy, informacyjny, ktoś by mógł napisać "suchy i chłodny" sposób, ale właśnie dlatego jest to takie mocne, takie bolesne i paraliżujące. Ta wyliczanka, ta skromna, wręcz nieliteracka forma bombarduje nas, czytelników swoją prawdą - siłą tej prawdy i konsekwencjami, jakie ze sobą niesie. Zmierzyć się z tymi trzema życiorysami, to zmierzyć się z największymi lękami. Naprawdę - czasem lepiej nie ufać i żyć, niż zaufać niewłaściwej osobie.

Autor zatroszczył się o fotografie, jest ich wiele, przytłaczająco wiele, a na każdej widnieją ludzie - ludzie tacy, jak my. Głowa, usta, nos, oczy - nie, w oczach nie widać zdrady, zdrada to kłamca doskonały, świetnie się potrafi kamuflować. Fotografia ze ślubu - miłość? A w pracy bicie, tortury, nieważne, czy przesłuchiwanym jest mężczyzna, czy kobieta. Cynizm, szambo zamiast słów, usta które po pracy całują żonę i mówią, że ją kochają.

Przyjaciele? Koledzy, z którymi miało się walczyć do ostatniego oddechu - tak, oni wydali ostatni oddech - bo ich zdradziłeś. Jak się chronić? Jak nauczyć się dostrzegać to, co niedostrzegalne? Jak rozpoznać lisa? Nie da się, bo dobrzy ludzie wierzą. Bo dobrzy ludzie sobie pomagają. Bo dobrzy ludzie nawet gdy przegrywają, to wygrywają.

Cała wieś. Bum! Była i nie ma. Mieszkańcy - byli i nie ma ich. Domy - były i zniknęły. Całe rodziny - koniec. Autor nie ocenia, autor informuje. Proboszcz dał jeść, dał pieniądze - dla partyzanta... nie... nie partyzanta - kolaboranta. Przyszli po niego zaraz - Niemcy. Ludzie ludziom - zawsze ludzie ludziom...

"Krawiec, żandarm i spadochroniarz. Trzy opowieści o czeskich kolaborantach", to książka, która nie wywołała u mnie smutku. Smutek, to głęboki spokój, to godzenie się z rzeczywistością, to proces. Ta książka wywołuje wściekłość i obrzydzenie. Nie wolno nam zapominać o historii, bo nie wolno nam powtórzyć - NIGDY - jej błędów. Walczyć! Trzeba nam przez całe życie walczyć. Walczyć o honor, o rodzinę, o dobro. Brzmi patetycznie? Może i tak... niech tak brzmi, byle tylko, gdy życie nas postawi pod ścianą, nie odwrócić nigdy głowy, nie zdradzić przyjaciół. Patetyczne? Byli tacy! Bohaterowie! Patetyczni! Było ich więcej - dlatego jesteśmy wolni.

* książka ta ma również mocny, psychologiczny walor - bo jak to mogło się stać? co było w głowach tych ludzi? jakie procesy zachodziły w umyśle? po tej lekturze zaręczam Wam - będziecie mieć głowę pełną pytań i pełną wątpliwości 

* niezwykle wartościowa książka, nie przegapcie jej, ważna, szokująca - prawdziwa 

* historia - ale taka niedawana przecież - naszą  Warszawę Niemcy z ziemią zrównali... nasz kraj... pamiętajmy o swoich bohaterach - u nas AK za kolaborowanie z Niemcami karało śmiercią - my mieliśmy AK - mieliśmy nieustraszonych 

lodzie ludziom - zawsze ludzie ludziom

8/10

seria Historiai

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

bo.wiem

π