#recenzjePi "WICKED życie i czasy Złej Czarownicy z Zachodu" Gregory Maguire

Chyba każdy zna, lub chociaż słyszał o "Czarnoksiężniku z Krainy OZ" Bauma. To znana, amerykańska baśń, która stała się klasykiem literatury dziecięcej... lecz co z tą Złą Czarownicą z Zachodu? Kim była? Jakie było jej dzieciństwo? Czy kogoś kochała? Gregory Maguire stara się nam pokazać tę tajemniczą i upiorną postać w nieco innym świetle - pragnie, byśmy ją chociaż spróbowali zrozumieć. Oczywiście trzeba pamiętać, że tak naprawdę są to zupełni inni bohaterowie, a Maguire tylko wykorzystał tylko ten solidny fundament, który zbudował mu Baum. Kraina OZ Bauma bardzo różni się od Kariny OZ Maguire'a.

Jestem zaskoczona tym, że aż tak podobała mi się ta książka. Miałam oczywiście nadzieję, że przypadnie mi do gustu, ale ona FAKTYCZNIE mi się podobała. Z "Wicked" spędziłam przyjemne, czytelnicze chwile i zaangażowałam się w fabułę, a na słynnej Elfabie - Złej Czarownicy z Zachodu, autentycznie mi zależało. Ta zielona, obdarzona spostrzegawczością i uporem kobieta sprawiła, że sama poczułam się silniejsza. To taka kwintesencja walki, oporu, buntu przeciw rzeczywistości - to wulkan zmiany, energia nie do zatrzymania... a może jednak?

"Wicked" doczekało się musicalu na Broadwayu, który podbił serca Amerykanów. Autor zapewne zdawał sobie sprawę, że "Czarnoksiężnik z Krainy OZ" zajmuje szczególne miejsce wśród synów i córek USA, ponieważ jest to pierwsza i najsłynniejsza baśń zrodzona na tej ziemi - świetny zabieg marketingowy, ale i wykonany praktycznie bezbłędnie, za co należą się gromkie brawa (które otrzymał).

Co należy wiedzieć o tej książce? Nie jest to typowa baśniowa opowieść, choć przepełnia ją czar, zjawiska dziwne i postaci nie z tej planety. "Wicked" jest książką głęboko filozoficzną i nawet więcej - to książka polityczna. NIE BÓJCIE SIĘ TEGO, sama się wystrzegam politykowania w literaturze, ale tutaj jest to ponadczasowe, wręcz metafizyczne i dotyka samego sedna władzy 0 różnorakiej. Kraina OZ okazuje się miejscem nieprzyjaznym, smutnym i niesprawiedliwym, w którym dzieli się bohaterów na lepszych i gorszych, w którym posiada się niewolników, a zło zdaje się być w każdym, nawet w "dobrym" obywatelu - a może zwłaszcza w tym "dobrym". Zupełnie jak w życiu, trudno czasem rozstrzygnąć co jest słuszne, a co słuszne nie jest.

Lecz to Elfaba jest szmaragdem, skarbem tej historii. Poznajemy ją zawsze niejako oczami innych, postaci drugoplanowych i to mi się bardzo podoba. Tylko czasem możemy obserwować jej punkt widzenia (pamiętajmy, że mamy tu praktycznie cały czas - z jednym małym wyjątkiem pod koniec - narrację trzecioosobową). Czy ją polubiłam? Tak. Nawet bardzo. Jasna sprawa, nie można jej mylić ze Złą Czarownicą z Zachodu stworzoną przez Bauma, ale sama w sobie, w tej książce, jest panną smutną, z trudnym dzieciństwem, przez całe życie zmagającą się z wykluczeniem tylko przez to, jak wygląda - cóż... jest przecież ZIELONA, więc lepiej jej nie dotykać. Skomplikowana bohaterka, której katastrofy zdają się wypadać z rękawa... niczego nie może zrobić dobrze - jak sama mówi. Doznaje wielkich strat, traci miłość, nie potrafi przestać walczyć, jest odważna, ale staje się też szalona - z goryczy, ze smutku, z bezsilności.

Gdzie w tym wszystkim Dorotka? Gdzie tchórzliwy Lew? Gdzie bezrozumny Strach na Wróble? Gdzie Blaszany Drwal szukający swojego serca? Są! Wszyscy są, ale w odpowiedniej ilości - kluczowej ilości, idealnie wyważonej, by zamknąć fabułę z PRZYTUPEM przeklętych, przepięknych BUCIKÓW.

Trochę żałuję, że tytuł nie został przetłumaczony - zwyczajnie "NIEGODZIWA życie i czasy Złej Czarownicy z Zachodu", lub zamiast "niegodziwa" można było użyć imienia głównej bohaterki ELFABA życie i czasy Złej Czarownicy z Zachodu", ale rozumiem, że chciano bezpośrednio odwołać się do oryginału i przede wszystkim (jak sądzę) do słynnego broadway'skiego musicalu.

Ja polecam tę książkę i mało tego, mam nadzieję, że Zysk i S-ka wyda kolejne części tej serii (a książek jest w sumie cztery). Sięgnę po nie z pewnością.

* Ach! Oczywiście brawa dla tłumaczki Moniki Wyrwas-Wiśniewskiej - uważam, że świetnie sobie poradziła.

* Bym zapomniała, to jest książka raczej dla dorosłych - tak studenci i wszyscy powyżej. Oczywiście licealista też może, ale sądzę, że lepiej zrozumie fabułę, gdy nabierze więcej lat w kalendarz.

* I ostatnia sprawa - nie ze wszystkimi tezami, filozofiami autora się zgadzam, ale to rewelacyjne pole do popisu dla samorozwoju, dyskusji i rozmyślań.

zielony - to kolor nadziei

7/10

tom I

cykl The Wicked Years

Wydawnictwo Zysk i S-ka

π